top of page
Ara
  • Yazarın fotoğrafıGökçe/Şimal

ATATÜRK VE MATEMATİK

Atatürk hayatı boyunca birçok inanılmaz başarılara imza atmıştır. Bu başarılarla bizlerin hayatına olağanüstü izler bırakan Mustafa Kemal, her alanda hayatımızın akışını değiştirmiş ve bizleri daha çağdaş hale getirmiştir.


Bilindiği üzere Mustafa Kemal ortaokul yıllarında matematiğe olan ilgisini ve matematiksel yeteneğini göstermiştir. Derslerindeki başarılarından dolayı ve matematiğe olan özel ilgisi ile öğretmenleri tarafından çok sevilen bir öğrenci olmuştur. Askeri Rüştiyeyi bitirdiğinde matematiğe olan merakı iyice artmıştır. Öğretmeninin olmadığı bazı günlerde arkadaşlarına kendisi bizzat dersi anlatmıştır.

Askerlik hayatı boyunca elde ettiği başarılarla kalmayıp Kurtuluş Savaşı’nın kazanılması ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması ile birlikte, aklın ve bilimin kılavuzluğunu izleyerek çağdaşlaşma alanında çalışmalarda bulunmuştur. Eğitim ve öğretime oldukça önem vermiştir.


1937 yılının Kasım ayında yeni bir eğitim ve öğretim yılına girilirken, Mustafa Kemal Atatürk, Türk Dil Kurumu’nun çeşitli bilim dallarına ait Türkçe terimleri saptadığını, bu sayede dilimizin yabancı dillerin etkisinden kurtulma yolunda esaslı adımını attığını ilan etmiştir. Aynı yıl okullarda, eğitim Türkçe terimlerle basılmış olan kitaplarla başlar ve bu olay kültür hayatı için önemli bir adım olur. Atatürk, dilde özleşmeyi olanakların son kertelerine kadar zorlamış, bilim ve düşün dilinin sadeleştirilmesinin ve eğitimin Türkçe yapılmasının gerekliliğini önemle vurgulamıştır.

Atatürk’ün Geometri Kitabı, bilimsel terimlerin Türkçeleştirilmesinde karşımıza çıkan ilk adımdır. Atatürk’ün 1936-37 kış aylarında kendisinin yazdığı ve geometri öğretiminde yol gösterici olarak tasarlanan 44 sayfalık bir geometri kitabı 1937’de Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yazar adı konmadan yayınlanmış, 1971 yılında da ikinci bir baskısı Türk Dil Kurumu tarafından çıkarılmıştır.


Matematik derslerinde kullanılan ve okunup anlaşılması çok zor olan terimlerin adlarını değiştirerek matematik dersinin öğrenciler tarafından sevilip kolay anlaşılmasını sağlamıştır.Kitapta yer alan ve günümüzde de kullanılmakta olan pek çok terim, Atatürk tarafından türetilmiştir. Atatürk’ün türettiği sözcükler ile daha önce kullanılan Osmanlıca sözcükler karşılaştırıldığında yapılan işin önemi ortaya açıkça çıkmaktadır. Büyük Önder Atatürk, kendisinden önceki matematik düşünürlerinin çalışmalarını da paylaşmaya büyük gayret ve özen göstermiştir. Atatürk’ün ölmeden iki yıl önce yazmış olduğu bu geometri kitabı O’nun matematik alanında ne kadar başarılı olduğunun bir kanıtıdır.

“Müsellesin, zaviyetan-ı dahiletan mecmu’ü 180 derece ve müselles-i mütesaviyü’l-adla, zaviyeleri biribirine müsavi müselles demektir.” yerine “Üçgenin iç açıları toplamı 180 derecedir ve eşkenar üçgen, açıları birbirine eşit üçgen demektir.” dememizi Atatürk’e borçluyuz.


Matematiği çok seven Atatürk, matematik alanında yapmış olduğu çalışmalar ile Türk milletinin bilimsel anlamda gelişmesine katkıda bulunmuştur. Atatürk’ün matematiğe verdiği önem sayesinde ülkemiz eğitim ve öğretimde büyük aşamalar kaydederek dünya ile yarışır bir düzeye gelmiştir.


Osmanlıca- Atatürk’ün Önerisi

Bu’ud – Boyut

Mekan – Uzay

Satıh – Yüzey

Kutur – Çap

Nısf-ı Kutur – Yarıçap

Kavis – Yay

Muhit-i Daire – Çember

Mümâs – Teğet

Zâviye – Açı

Re’sen Mütekabil Zâviyeler – Ters Açılar

Zâviyetan’ı Mütabâdiletân-ı Dâhiletan – İç Ters Açılar

Kaaide – Taban




14 görüntüleme0 yorum

Son Yazılar

Hepsini Gör
bottom of page